Zgodnie z art. 6471 Kodeksu Cywilnego (KC) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 maja 2017 roku, które znajduje zastosowanie do umów o roboty budowlane zawartych przed dniem 1 czerwca 2017 roku, inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w sytuacji, gdy inwestor wyraził zgodę na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą. Co jednak istotne, zgoda ta może zostać wyrażona w sposób dorozumiany stąd o odpowiedzialności inwestora przesądzić mogą okoliczności związane z daną sprawą.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 marca 2021 roku, sygn. akt III CSKP 76/21 zgoda inwestora powinna odnosić się do elementów istotnych, takich jak osoba podwykonawcy, zakres robót i wynagrodzenie. Nawet określenie w umowie o roboty budowlane, zawartej między inwestorem a wykonawcą, zakresu robót, które wykona określony podwykonawca, nie eliminuje dalszych wymogów warunkujących powstanie solidarnej odpowiedzialności inwestora, o których mowa w art. 6471 KC.
W omawianej sprawie Sąd Najwyższy wskazał, że pomocniczym argumentem przemawiający za uznaniem, że inwestor wymaganą zgodę wyraził, może być okoliczność, że w umowie między inwestorem a wykonawcą wskazano zindywidualizowanego podwykonawcę, który wykonać miał konkretne roboty, a także zastrzeżono, że następnie zostanie zawarta umowa o podwykonawstwo w formie pisemnej. Niemniej Sąd Najwyższy podkreślił, że zgody inwestora nie przesądza sytuacja, w której inwestor nie miał wiedzy o wynagrodzeniu podwykonawcy, zwłaszcza, gdy takiego wynagrodzenia nie konkretyzuje umowa między inwestorem a wykonawcą.
Sąd Najwyższy uznał, że w rozpoznawanej sprawie ani wykonawca ani podwykonawca nie stworzyli inwestorowi warunków na zapoznanie się z umową podwykonawczą. Niespornym było także to, że ani podwykonawca, ani wykonawca nie zgłosili inwestorowi powoda, jako podwykonawcy.
Ponadto Sąd Najwyższy na marginesie wskazał, że istnieje możliwość następczego wyrażenia zgody przez inwestora, jednak w takiej sytuacji ocena zachowania inwestora powinna podlegać większemu rygoryzmowi. Wola inwestora w tym zakresie powinna być na tyle jednoznaczna, by wykluczyć dowolność jej oceny. Zdaniem Sądu Najwyższego zachowanie inwestora nie wskazywało na wyrażenie takiej zgody.
Z powyżej wskazanych względów Sąd Najwyższy uznał, że odpowiedzialność po stronie inwestora nie powstała z uwagi na brak wymaganej zgody inwestora.
Wyrok Sądu Najwyższego potwierdza, że na podstawie art. 6471 KC w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 czerwca 2017 roku (które ma zastosowanie do umów zawartych przed tym dniem), solidarna odpowiedzialność inwestora wraz z wykonawcą wobec podwykonawcy może powstać jedynie w przypadku wyrażenia przez inwestora zgody na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą, która to zgoda musi się odnosić do elementów przedmiotowo istotnych umowy podwykonawczej, tj. osoby podwykonawcy, zakresu robót i wynagrodzenia. Zgoda ta może być zgodą następczą, wyrażoną po zakończeniu inwestycji, jednak w takiej sytuacji musi być ona jednoznaczna, tj. zachowanie inwestora nie może pozostawiać miejsca na odmienną interpretację.
